28 Ocak 2021 Perşembe

internette dolaşırken nelere dikkat etmeliyiz

İlk başlarda internet pek kullanıcı dostu değildi. Eski kullanıcılar internete iri uğraşlar sonucunda girebiliyorlardı. Çevirmeli file için bilgisayara kablo bağlamak gerekiyordu. Tabi o zamanlar internet güvenliği pek rağbetli tek konu değildi. Hızlıca günümüze ve her yerde bulunan Wi-Fi noktalarına gelelim. Artık interente bağlanmak o kadar kolay ki, ufak tek çocuk ya da İhtiyar yalnızca birey sırf yalnızca dokunuşla her yerden rahatça internete girebiliyor. İnternetten satın alabiliyor, satabiliyor, çalışabiliyor, sosyalleşebiliyoruz. Ve bu ekosistem başlı başına devasa tek tehdit. Sık çok dikkatli olmanın öneminden bahsediyoruz ancak belli şeyleri bildikten sonra, başınıza iş gelmesi pek olası durum değil. Her internet kullanıcısının yaptığı şu küçük yedi şeyi yapmayarak kendinizi güvende tutabilirsiniz. Herkese açık Wi-Fi bağlantılarına güvenmek Herkese açık Wi-Fi bağlantıları risklidir. Siber suçlular şahısların bağlanması için kişilerin pek şüphe etmeyeceği bağlantılar oluştururlar. Mesela 'Bahçe Café parolasız wifi', 'Mcdonalds parolasız wifi' ya da 'Otel – Misafir bağlantısı 3' Bağlanadığınız Wi-Fi noktasının gerçekten doğru olması da bağlantının emniyetli olduğu anlamına gelmiyor. Yani yalnız şundan emin olabilirsiniz, ismi "kütüphane", parolası "kitapoku!" olan, giriş bilgilerini kütüphane yetkilisinden aldığınız bağlantı, gerçekten kütüphanenindir. Bu güvenli olması için yeterli değil. Eğer herkese açık bir ağa bağlanacaksanız, bunu mümkün olan en güvenli boyutta yapın: giriş bilgilerini doldurmanız gereken sitelere girmeyin, bilhassa bankacılık işlemlerini ve alışveriş işlemlerini asla yapmayın.

Mümkünse VPN kullanın. Bu liste doğal ki iri ama şöyle başlıklar mevcut wardom.org sitesinde: Kolay tahmin edilebilir parola, aynı parolayı yine kullanmak, emaile gelen linklere tıklamak, birine şifre vermek, internetteki kullanıcılara yaptıklarınızı söylemek bunun gibi tek çok farklı konu hakkında güvenlik almanız gereken maddeler var. Sosyal medya siteleri sizlere paylaştığınız ayrıntıları ayarlama yetkisi verir ve genellikle bunlar otomatik şekilde birçok şeye izin verirler. Örneğin herkese açık olurlar, başkaları sebebi ile işlenme ve kullanılmaya tasdik verilmiş olurlar vb. Biraz araştırırsanız şunu fark edersiniz, bu ayarlar aşırı çok değişir (Öhöm Facebook mesela..). Yeni hesap açmadan önce beş dakikanızı ayırarak emniyet ve mahramiyet ayarlarına göz atmalısınız. Var olan hesabınız için de, her ay birkaç dakikanızı ayırarak başka insanlarla wardom.org neyi paylaşmayı onayladığınıza göz atmalısınız. Daha sonra, Facebook'ta arkadaşlarınıza, Twitter'da takipçilerinize, LinkedIn'de bağlantılarınıza ya da her nerede, kime paylaşım yapıyorsanız, istemediğiniz ve bilmediğiniz kişilere paylaşım yapmadığınıza emin olun. Genel olarak, elektronik hayatınızda dikkatli, şüpheci olun. Online servisler sizlere sorunsuz ve kolay çözümler sunmaya çalışırken, siber suçlular sizleri potansiyel nakit torbaları olarak görür. Şimdi, online şekilde daha zeki olmaya hazır mısınız?